Άρης, 45 ετών
Ο Άρης πρόσφατα διαπίστωσε αιματουρία και είχε πόνο, ο οποίος δεν ανακουφιζόταν με τη διούρηση. Επισκέφθηκε το γιατρό, ο οποίος διενεργώντας τις απαραίτητες εξετάσεις διέγνωσε πως έχει πέτρα στα νεφρά. Ακόμη, τον παρέπεμψε σε διαιτολόγο, προκειμένου να πραγματοποιήσει αλλαγές στη διατροφή του και να αποφύγει την υποτροπή της νεφρολιθίασης.
Ο Άρης αγαπά τα αναψυκτικά και πιστεύει ότι καλύπτει με αυτά τις ανάγκες του σε υγρά καθημερινά, οπότε καταναλώνει ελάχιστο νερό. Επιπροσθέτως, λόγω των πολλών ωρών που περνά στη δουλειά, ακολουθεί άστατο διατροφικό πρόγραμμα. Αναφέρει πως δεν τρώει καθόλου φρούτα, αλλά τσιμπολογά ξηρούς καρπούς και σοκολατάκια όλη την ημέρα, γιατί τον χορταίνουν και δεν αναζητά κανονικό γεύμα προτού γυρίσει σπίτι. Καθημερινά καταναλώνει τουλάχιστον 2 μερίδες γαλακτοκομικών, όμως για λόγους πρόληψης λαμβάνει καθημερινά για διαστήματα μερικών μηνών συμπλήρωμα ασβεστίου.
Ο Άρης φαίνεται να μην έχει ισορροπημένη διατροφή και να υποτιμά τη σημασία της σωστής ενυδάτωσης.
Τι συμβουλές θα δοθούν;
Επαρκής Ενυδάτωση
Η καλή ενυδάτωση αποτελεί μέτρο πρόληψης για το σχηματισμό λίθων. Απαιτείται πρόσληψη περίπου 3 λίτρων υγρών την ημέρα, ώστε να οδηγεί σε αποβολή τουλάχιστον 2,5 λίτρων ούρων. Απαραίτητο είναι, όμως, να τονισθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών πρέπει να προέρχεται από νερό και όχι αφεψήματα ή αναψυκτικά. Ακόμη, εάν ζει κανείς σε περιοχές με ζεστό και ξηρό κλίμα, αλλά και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, η κατανάλωση νερού θα πρέπει να είναι αυξημένη.
Μείωση πρόσληψης επεξεργασμένων & ζωικής προέλευσης τροφίμων
Η υπερβολική πρόσληψη επεξεργασμένων υδατανθράκων και πρωτεϊνών ζωικής προέλευσης και η μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχουν συσχετισθεί πιθανά με νεφρολιθίαση. Εάν διαπιστωθεί επί της αξιολόγησης κάποια από τις δύο περιπτώσεις, θα πρέπει να δοθούν σχετικές οδηγίες. Επεξεργασμένοι υδατάνθρακες θεωρούνται το λευκό ψωμί και τα λευκά ζυμαρικά για παράδειγμα, που μπορούν να αντικατασταθούν από τα αντίστοιχα προϊόντα ολικής άλεσης. Πρωτεΐνες μπορεί κανείς να προσλάβει και από τα όσπρια, εκτός από τις ζωικές πηγές.
Μείωση οξαλικών οξέων
Ο Άρης συνηθίζει να καταναλώνει μεγάλες ποσότητες σοκολάτας και ξηρών καρπών. Τα τρόφιμα αυτά έχουν αρκετά μεγάλη περιεκτικότητα σε οξαλικά οξέα. Τα τελευταία έχουν συσχετισθεί με το σχηματισμό λίθων στους νεφρούς, αλλά ο περιορισμός τους συνίσταται μόνο σε όσους υπερκαταναλώνουν τροφές που τα περιέχουν. Τέτοιες τροφές συνιστούν τα εξής: παντζάρια, καρότο, σπανάκι, σέλινο, χόρτα, φασόλια, μελιτζάνα, κολοκύθι, μπάμιες, γλυκοπατάτα, ξηροί καρποί, σοκολάτα και τα σοκολατένια γλυκίσματα, τσάι και προϊόντα σόγιας.
Σύσταση για το ασβέστιο
Η σύσταση για περιορισμό της πρόσληψης ασβεστίου, ακόμη και αν αυτή δεν ξεπερνά τη φυσιολογική, δεν επιβεβαιώνεται. Συνεπώς, η οδηγία στην περίπτωση αυτή είναι να καταναλώνονται 2-3 μερίδες γαλακτοκομικών καθημερινά, ώστε να καλύπτονται οι ημερήσιες ανάγκες σε ασβέστιο, αλλά να αποφεύγεται η χρήση συμπληρωμάτων αυτού χωρίς οδηγία ιατρού.
Γνωρίζετε ότι 1 στους 10 ανθρώπους υποφέρει κάποια στιγμή από πέτρα στα νεφρά κατά τη διάρκεια της ζωής του;
Τα νεφρά διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στο φιλτράρισμα του αίματος και την απομάκρυνση των τοξινών και των περιττών υγρών από το σώμα μέσω των ούρων. Οι πέτρες σχηματίζονται όταν ασβέστιο, οξαλικές ή φωσφορούχες ουσίες συγκεντρώνονται στα ούρα και αποτελούν μία από τις πιο κοινές διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος, συχνά εξαιρετικά επώδυνη.
Είναι όλες οι πέτρες στα νεφρά ίδιες;
Όχι, υπάρχουν 4 βασικά διαφορετικά είδη. Οι πέτρες ασβεστίου (οξαλικού ή φωσφορικού ασβεστίου), οι πέτρες ουρικού οξέως, οι πέτρες κυστεΐνης & οι πέτρες εναμμώνιου φωσφορικού μαγνησίου (στρουβίτης). Τα διαφορετικά ονόματα αντιστοιχούν σε διαφορετικά άλατα τα οποία έχουν σχηματίσει τις πέτρες στα νεφρά, και κάθε περίπτωση χρειάζεται ειδική διατροφική προσέγγιση. Η πιο διαδεδομένη μορφή είναι πέτρες ασβεστίου ακολουθούμενες από πέτρες ουρικού οξέος.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;
- Εάν δεν πίνουμε αρκετά υγρά, κυρίως νερό, τότε τα ούρα είναι πυκνά και τα συγκεντρωμένα άλατα μπορεί να σχηματίσουν λίθο. Η άφθονη ενυδάτωση έχει αποδειχτεί μάλιστα ότι συντελεί στην προστασία από υποτροπή και επανεμφάνιση λίθου σε ασθενή που ήδη έχει εμφανίσει ένα επεισόδιο λιθίασης.
- Οικογενειακό ιστορικό.
- Διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνη, νάτριο (αλάτι), και φτωχή σε ασβέστιο αυξάνει τον κίνδυνο νεφρολιθίασης.
- Το αυξημένο σωματικό βάρος μέσω αρκετών μηχανισμών συμβάλλει στον σχηματισμό πέτρας στα νεφρά. Η περιορισμένη λήψη υγρών σε σχέση με το σωματικό βάρος, η κακή ποιότητα της διατροφής, η περιορισμένη κινητικότητα και άσκηση των παχύσαρκων ασθενών και η αυξημένη αποβολή από τα ούρα ουσιών (Ασβέστιο, Ουρικό οξύ κ.λπ.), που αποτελούν δομικά στοιχεία των λίθων, οδηγούν στην αυξημένη συχνότητα σχηματισμού πέτρας στα νεφρά στον παχύσαρκο ασθενή.
- Ζεστά και ξηρά κλίματα μέσω της αφυδάτωσης οδηγούν συχνά στον σχηματισμό λίθων. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι τα επεισόδια κολικού είναι πιο συχνά στο διάστημα των μεγαλύτερων θερμοκρασιών μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου
Ποια τα πιο συχνά συμπτώματα;
- Πόνος στην πλάτη και στα πλάγια της κοιλιάς που επεκτείνεται μπροστά και χαμηλά στις βουβωνικές χώρες και τα γεννητικά όργανα και έρχεται κατά κύματα.
- Ναυτία, έμετος.
- Τσούξιμο στην ούρηση.
- Αιματουρία.
- Συχνουρία.
- Πυρετός με ρίγος, αν συνυπάρχει ουρολοίμωξη.
Οι περισσότεροι λίθοι περνούν απαρατήρητοι μέχρι να προκαλέσουν έντονη συμπτωματολογία. Άλλες φορές ανακαλύπτονται τυχαία στα πλαίσια απεικονιστικού ελέγχου για αιματουρία ή κάποια άλλη πάθηση.
Πώς γίνεται η πρόληψη σχηματισμού λίθων;
Άφθονο Νερό
Ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε τις πέτρες στα νεφρά είναι να πίνετε άφθονο νερό κάθε μέρα. Αυτό θα σας βοηθήσει να βεβαιωθείτε ότι ουρείτε συχνά, και έτσι αποφεύγεται η συσσώρευση ασβεστίου ή ουρικού οξέος.
Μην υποτιμάτε τον ιδρώτα σας! Οι σάουνες, η ζεστή γιόγκα και η βαριά άσκηση μπορεί να ακούγονται καλά για την υγεία σας, αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε πέτρες στα νεφρά. Γιατί; Η απώλεια νερού μέσω της εφίδρωσης είτε λόγω αυτών των δραστηριοτήτων είτε λόγω της θερμότητας του καλοκαιριού μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερη παραγωγή ούρων. Όσο περισσότερο ιδρώνετε, τόσο λιγότερο θα ουρείτε, πράγμα που επιτρέπει στα πετρώματα που δημιουργούνται να εναποτίθενται στα νεφρά και στο ουροποιητικό σύστημα.
Ενυδατωθείτε με νερό, ειδικά όταν κάνετε άσκηση ή δραστηριότητες που προκαλούν πολλή εφίδρωση. Πρέπει να πίνετε 2-3 λίτρα υγρού ή 8-12 φλιτζάνια την ημέρα για να παραχθεί μια καλή ποσότητα ούρων. Προσπαθήστε να αποφύγετε τις σόδες (ειδικά εκείνες με υψηλές ποσότητες φρουκτόζης), το παγωμένο τσάι που περιέχει ζάχαρη καθώς και το χυμό γκρειπφρουτ.
Μείωση Οξαλικού Οξέος
Ο περιορισμός της πρόσληψης τροφών που περιέχουν οξαλικό, μπορεί να είναι επωφελής για τους ανθρώπους που σχηματίζουν πέτρες οξαλικού ασβεστίου που είναι ο κύριος τύπος νεφρικής πέτρας. Το οξαλικό βρίσκεται φυσικά σε πολλά τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των φρούτων και των λαχανικών, των ξηρών καρπών και των σπόρων, των δημητριακών, των οσπρίων και ακόμη και της σοκολάτας και του τσαγιού. Μερικά παραδείγματα τροφίμων που έχουν υψηλά επίπεδα οξαλικού είναι τα φιστίκια, το σπανάκι, φράουλες και οι γλυκοπατάτες.
Κατανάλωση τροφίμων πλούσια σε Ασβέστιο
Τρώτε και πίνετε τρόφιμα ασβεστίου όπως το γάλα, το γιαούρτι, το τυρί. Το ασβέστιο των τροφών δεν αυξάνει τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων οξαλικού ασβεστίου. Το ασβέστιο στο πεπτικό σύστημα συνδέεται με οξαλικά των τροφών, εμποδίζοντάς τα να φτάσουν μέσω του αίματος στα νεφρά και να σχηματίσουν λίθους Οι άνθρωποι που σχηματίζουν λίθους οξαλικού ασβεστίου θα πρέπει να λαμβάνουν 800mg ασβεστίου κάθε μέρα με τη διατροφή τους, όχι μόνο για την πρόληψη σχηματισμού λίθων στα νεφρά, αλλά και για να διατηρήσουν την οστική τους πυκνότητα και να αποφύγουν την οστεοπόρωση.
Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα ασβεστίου αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού λίθων οξαλικού ασβεστίου. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το ασβέστιο πρέπει να λαμβάνεται ταυτόχρονα με μείωση της πρόσληψης των οξαλικών με την διατροφή, ώστε να υπάρχει προστασία από τον σχηματισμό λίθων.
Μείωση Νατρίου
Τα υψηλά επίπεδα νατρίου στο σώμα, μπορούν να προωθήσουν τη συγκέντρωση ασβεστίου στα ούρα. Αποφύγετε να προσθέτετε αλάτι στα τρόφιμα και ελέγξτε τις ετικέτες στα επεξεργασμένα τρόφιμα για να δείτε πόση περιεκτικότητα περιέχει το νάτριο. Είναι προτιμότερο να μειωθεί η πρόσληψη αλατιού από την πρόσληψη ασβεστίου. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση του νατρίου είναι 2,4 mg. Ο περιορισμός του αλατιού είναι ένα σημαντικό βήμα για τους ανθρώπους που σχηματίζουν λίθους οξαλικού ή φωσφορικού ασβεστίου.
Στα τρόφιμα που περιέχουν υψηλά επίπεδα νατρίου περιλαμβάνονται:
- κονσερβοποιημένα λαχανικά και σούπες
- επεξεργασμένα κατεψυγμένα τρόφιμα
- κονσερβοποιημένα κρέατα
- τα τυπικά «γρήγορα γεύματα» (fast food)
- χυμοί λαχανικών
Αναζητήστε κρυφές πηγές νατρίου στις ετικέτες των συστατικών, όπως το γλουταμινικό νάτριο, το αλγινικό και νιτρικό νάτριο ή νιτρώδες άλας, το baking powder την σόδα ψησίματος και το φωσφορικό νάτριο.
Περιορίστε τις ζωικές πρωτεΐνες
Πολλές πηγές πρωτεϊνών, όπως το κόκκινο κρέας, το χοιρινό, το κοτόπουλο, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα θαλασσινά, έχουν υψηλές ποσότητες χημικής ένωσης γνωστές ως πουρίνες, η οποία διασπάται σε ουρικό οξύ στα ούρα και μπορεί να οδηγήσει σε σχηματισμό πέτρας ουρικού οξέος. Το οξύ στις ζωικές πρωτεΐνες μπορεί επίσης να αυξήσει το ασβέστιο και να μειώσει την έκκριση κιτρικών στα ούρα, κάτι που μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για πέτρες ασβεστίου. Εναλλακτικές λύσεις σε ζωικές πρωτεΐνες περιλαμβάνουν κινόα, χούμους, σπόρους chia και ελληνικό γιαούρτι. Δεδομένου ότι η πρωτεΐνη είναι σημαντική για τη γενική υγεία, συζητήστε πόσα πρέπει να τρώτε καθημερινά με το γιατρό σας.
Συμπληρώματα διατροφής & σχηματισμός λίθων
Οι βιταμίνες Β που περιλαμβάνουν θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη, Β6 και Β12 δεν έχουν αποδειχθεί επιβλαβείς για τα άτομα με πέτρες στα νεφρά. Στην πραγματικότητα, μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι η Β6 μπορεί πραγματικά να βοηθήσει άτομα με υψηλό οξαλικό ασβέστιο. Τα συμπληρώματα που περιέχουν βιταμίνη C ή D μπορεί να συμβάλλουν στον σχηματισμό λίθων. Η βιταμίνη C μπορεί να μετατραπεί σε οξαλικά στον οργανισμό. Οι γιατροί συστήνουν ότι η πρόσληψη δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 500mg ανά ημέρα για τους ανθρώπους που έχουν ιστορικό νεφρολιθίασης. Τα συμπληρώματα ασβεστίου θα πρέπει να λαμβάνονται με τα γεύματα, έτσι ώστε το ασβέστιο να μπορεί να δεσμεύσει τα οξαλικά των τροφίμων. Τα άτομα που έχουν την τάση να σχηματίζουν λίθους πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό ή τον διαιτολόγο πριν από τη λήψη μεγάλων δόσεων βιταμινών ή μετάλλων.
Συμβουλές για τη Νεφρολιθίαση
Πίνετε άφθονο υγρό: 2-3 λίτρα / ημέρα
Αυτό περιλαμβάνει οποιοδήποτε τύπο υγρού όπως το νερό, τον καφέ και τη λεμονάδα που έχουν αποδειχθεί ότι έχουν ευεργετικό αποτέλεσμα, με εξαίρεση το χυμό γκρέιπφρουτ και τη σόδα. Αυτό θα βοηθήσει στην παραγωγή λιγότερο συγκεντρωμένων ούρων και θα εξασφαλίσει καλό όγκο ούρων τουλάχιστον 2,5L / ημέρα
Περιορίστε τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά
Σπανάκι, μούρα, σοκολάτα, πίτουρο σιταριού, καρύδια, και τσάι θα πρέπει να εξαλειφθούν από τη διατροφή σας
Τρώτε τρόφιμα πλούσια σε ασβέστιο
Τρεις μερίδες γαλακτοκομικών προϊόντων ανά ημέρα θα βοηθήσουν στη μείωση σχηματισμού πέτρας ασβεστίου. Καταναλώστε μαζί με τα γεύματα.
Αποφύγετε επιπλέον συμπληρώματα ασβεστίου
Για τα συμπληρώματα ασβεστίου θα πρέπει να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας
Τρώτε μέτρια ποσότητα πρωτεΐνης
Η υψηλή πρόσληψη ζωικών πρωτεϊνών θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη έκκριση ασβεστίου στα νεφρά, επομένως αυτό μπορεί να προκαλέσει τη δημιουργία περισσότερων λίθων στους νεφρούς
Αποφύγετε την υψηλή πρόσληψη αλατιού
Η υψηλή πρόσληψη νατρίου αυξάνει το ασβέστιο στα ούρα που αυξάνει τις πιθανότητες ανάπτυξης λίθων. Η δίαιτα με χαμηλό αλάτι είναι επίσης σημαντική για τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης
Αποφύγετε τις υψηλές δόσεις συμπληρωμάτων βιταμίνης C
Συνιστάται να παίρνετε 60mg / ημερησίως βιταμίνης C σύμφωνα με το US DRI. Υπερβολικές ποσότητες των 1000mg / ημέρα ή περισσότερο μπορεί να παράγουν περισσότερο οξαλικό στο σώμα.
