«Αν δεν πιεις το γάλα σου δεν θα πας πουθενά…» Μια χιλιοειπωμένη φράση από μεγάλους και χιλιοακουσμένη από μικρούς… Πόσες φορές σαν γονείς έχετε καβγαδίσει πρωί πρωί με το παιδί σας για να πιει έστω ένα ποτήρι γάλα πριν φύγει για το σχολείο;
Πόσα γαλακτοκομικά να καταναλώνουν τα παιδιά;
Η αλήθεια είναι ότι το πρωινό είναι το πιο σημαντικό γεύμα για να ξεκινήσει το παιδί την ημέρα του, αλλά και η καλύτερη ευκαιρία για κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων. Πόσα παιδιά όμως καταναλώνουν συστηματικά ένα σωστό πρωινό και καλύπτουν τις απαιτήσεις για την ηλικία τους σε θρεπτικά συστατικά;
Αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί στις μέρες μας, εκτός από τη μάστιγα της παιδικής παχυσαρκίας, είναι και το γεγονός ότι τα παιδιά δεν προσλαμβάνουν καθημερινά τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Ερευνητικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι τα παιδιά έχουν ανεπαρκή πρόσληψη σε κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο και βιταμίνες Α, C, D, E και K, σύμφωνα με τις Αμερικάνικες διατροφικές συστάσεις του 2010, λόγω της μειωμένης κατανάλωσης φρούτων, λαχανικών, προϊόντων ολικής άλεσης αλλά και γαλακτοκομικών προϊόντων. Το γάλα και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το τυρί και το γιαούρτι, παρέχουν ασβέστιο, κάλιο, φώσφορο, πρωτεΐνη, βιταμίνη Α και βιταμίνη D- πέντεαπό τα βασικά θρεπτικά συστατικά στα οποία παρατηρούνται ελλείψεις στη διατροφή των παιδιών.
Για να καλύψουν τα παιδιά τις συστάσεις αυτών των θρεπτικών συστατικών, απαιτείται αυξημένη πρόσληψη γαλακτοκομικών χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Συγκεκριμένα, τα παιδιά ηλικίας 4-8 ετών πρέπει να καταναλώνουν 2 φλιτζάνια- μερίδες γαλακτοκομικών και τα παιδιά 9 ετών και πάνω 3 φλιτζάνια-μερίδες την ημέρα.
Το πρωινό είναι ένα γεύμα όπου μπορούμε να εξασφαλίσουμε την κατανάλωση τουλάχιστον μιας μερίδας γαλακτοκομικών χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
Μελέτες αποδεικνύουν ότι η κατανάλωση πρωινού σχετίζεται με την υγεία και την ευημερία των παιδιών και των εφήβων
Παιδιά που τρώνε πρωινό έχουν την τάση να προσλαμβάνουν περισσότερες θρεπτικές ουσίες από τα παιδιά που δεν τρώνε πρωινό. Παράλληλα, όσα παιδιά παραλείπουν το πρωινό, έχουν λιγότερες πιθανότητες να καλύψουν τις ελλείψεις θρεπτικών συστατικών που δημιουργεί η απουσία πρωινού με τα υπόλοιπα γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επιπλέον, τα παιδιά που προσλαμβάνουν πρωινό βελτιώνουν τις διατροφικές τους συνήθειες, έχουν λιγότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα, ενώ φαίνεται να έχουν και υψηλότερες επιδόσεις στο σχολείο.
Γιατί ένα παιδί αρνείται να πιει το γάλα του;
Δυσαρέσκεια για τη γεύση
Ένας βασικός λόγος είναι ενδεχομένως η δυσαρέσκεια για τη γεύση του. Στην περίπτωση αυτή μπορούμε είτε να αλλάξουμε το εμπορικό σκεύασμα επιλέγοντας ίσως και κάποιο φυτικό ρόφημα σόγια, καρύδα, αμύγδαλο, φουντούκι ή ρύζι που έχουν διαφορετική γεύση και πολύ πιο ελαφριά υφή είτε να ενισχύσουμε τη γεύση του προσθέτοντας για παράδειγμα κακάο, μέλι ή δημητριακά. Στα ψυγεία των σουπερμάρκετ το γάλα σόγιας μπορεί να το βρει κανείς και σε γεύσεις βανίλια ή σοκολάτα ενώ είναι εμπλουτισμένα και με βιταμίνη D ώστε να διευκολύνεται και η απορρόφηση του ασβεστίου.
Δυσανεξία στη λακτόζη
Ένας άλλος πολύ σημαντικός λόγος είναι η δυσανεξία του παιδιού στη λακτόζηֹ, δηλαδή η εμφάνιση συμπτωμάτων δυσπεψίας (π.χ. φούσκωμα στην κοιλιά λόγω υπερπαραγωγής αερίων, πόνο στην κοιλιά, διάρροια ή εμέτους) λόγω έλλειψης του ενζύμου λακτάση από τον εντερικό βλεννογόνο του, που έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία διάσπασης της λακτόζης του γάλακτος. Οι τρόποι αντιμετώπισης της κατάστασης αυτής είναι η αντικατάσταση του γάλακτος με αντίστοιχα χωρίς λακτόζη ή με τα φυτικά ροφήματα που ούτως ή άλλως δεν περιέχουν λακτόζη. Τα ροφήματα αυτά, και συγκεκριμένα της σόγιας και του ρυζιού έχουν χρησιμοποιηθεί σε γάλατα επιτυχώς ερευνητικά και όταν το παιδί μπορεί να παρουσιάσει αλλεργία στην καζεΐνη (πρωτεΐνη) του αγελαδινού γάλακτος.
Ψυχολογικοί λόγοι
Όταν αποκλειστούν οι παραπάνω αιτίες, τότε η απάντηση μπορεί να αναζητηθεί στην ψυχική σφαίρα του παιδιού, αφού η άρνηση της κατανάλωσης γάλακτος μπορεί να είναι ένας εύκολος τρόπος αντιπαράθεσης με τους γονείς. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να αναζητηθεί ο πραγματικός λόγος που το παιδί αρνείται να κάνει αυτό που «πρέπει» έτσι ώστε να λυθεί το πρωταρχικό πρόβλημα και να αποκατασταθεί αυτομάτως και η διατροφική άρνηση.
Βαρέθηκε να πίνει γάλα
Τέλος, η απάντηση στο ερώτημα μπορεί να είναι εξαιρετικά απλή, αφού η συνεχής κατανάλωση μιας τροφής μπορεί να κάνει το παιδί απλώς να βαρέθηκε να πίνει γάλα …χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα διακόψει την κατανάλωσή του για πάντα. Και στην περίπτωση αυτή συστήνεται υπομονή ... και δημιουργικότητα! Μπορείτε να βάλετε φαντασία και να φτιάξετε θρεπτικά smoothies με γάλα σόγιας με γεύση σοκολάτας και φρέσκια μπανάνα, ρόφημα αμυγδάλου και φράουλες, ρόφημα καρύδας με μάνγκο και ανανά, ρόφημα ρυζιού με μπισκότα.
Έχετε επίσης υπόψη σας το γιαούρτι, το τυρί και το κεφίρ είναι προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωσηֹ έχουν όμως την ίδια θρεπτική αξία με το γάλα. Μία φέτα τυρί ή ένα κεσεδάκι γιαούρτι έχει την ίδια περιεκτικότητα βιταμινών και ασβεστίου με ένα φλιτζάνι γάλα. Μην ξεχνάτε ότι όσο πιο σκληρό είναι το τυρί, τόσο μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος χρειάζεται για να παρασκευαστεί, επομένως περιέχει και μεγαλύτερη ποσότητα ασβεστίου και όχι μόνο. Γι’αυτό και η παρμεζάνα αποτελεί μια από τις πλουσιότερες πηγές ασβεστίου! Τα φυτικά ροφήματα από καρύδα, αμύγδαλο, σόγια, ρύζι, φουντούκι είναι επίσης εμπλουτισμένα με ασβέστιο ώστε να αποδίδουν ισόποσα με το γάλα αγελάδος ή το πρόβειο γάλα.
Η τακτική κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων σχετίζεται και με την υγεία στην ενήλικο ζωή
Επομένως είναι πολύ σημαντικό το παιδί να μάθει να καταναλώνει επαρκείς ποσότητες γάλακτος ή/και γαλακτοκομικών προϊόντων, ώστε να διατηρήσει τη συνηθεια αυτή και ως ενήλικας. Μη ξεχνάτε εξάλλου ότι τα παιδιά μιμούνται τις συνήθειες των γονέων τους, γεγονός που τονίζει την ευθύνη των ενηλίκων απέναντι στα παιδιά τους και στον τομέα της εκμάθησης κανόνων σωστής διατροφής.
Ιδέες για το πρωινό του παιδιού
Ένα σωστό πρωινό πρέπει να καλύπτει το 1/4 της συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης (ΣΗΠ) για θερμίδες, πρωτεΐνες, ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνες Α και C. Μερικές επιλογές για ένα ισορροπημένο πρωινό μπορεί να είναι:
- 1 φλιτζάνι γάλα ή 1 γιαούρτι με δημητριακά πρωινού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης και 1 φρούτο
- 1 τοστ (με ψωμί ολικής άλεσης, μαργαρίνη, τυρί, γαλοπούλα) και 1 φυσικό χυμό
- 1 φλιτζάνι γάλα με 1-2 φέτες ψωμί ολικής άλεσης με μαργαρίνη, μέλι και 1 φρούτο
- 1 φλιτζάνι γάλα, 1 κουλούρι Θεσ/νίκης και 1 φρούτο
Οι επιλογές σε γαλακτοκομικά καλό είναι να περιλαμβάνουν εκτός από γάλα, προϊόντα όπως τυρί και γιαούρτι. Σε αυτό το σημείο, οι γονείς ίσως αναρωτηθούν αν επιτρέπονται στη διατροφή του παιδιού τα γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν πρόσθετα σάκχαρα, όπως τα επιδόρπια γιαουρτιού ή σοκολατούχο γάλα. Η παιδική παχυσαρκία είναι γεγονός ότι αυξάνεται ραγδαία και η αυξημένη κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη είναι επιβαρυντικός παράγοντας.
Ωστόσο, αρκετές μελέτες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι όταν καταργήθηκε το σοκολατούχο γάλα από τα σχολικά γεύματα, η κατανάλωση γάλακτος μειώθηκε κατά 35%. Φάνηκε επόσης, ότι τα θρεπτικά συστατικά που δεν προσλαμβάνονταν με την μείωση της κατανάλωσης του γάλακτος είναι απαραίτητα και δεν ήταν εύκολο να αντικατασταθούν από άλλα τρόφιμα. Στην πραγματικότητα, για να αναπληρωθούν αυτά τα θρεπτικά συστατικά με την κατανάλωση άλλων τροφίμων,θα πρέπει να προστεθούν στη διατροφή συνολικά περισσότερες θερμίδες και λίπος. Όπως και το λευκό γάλα, έτσι και το σοκολατούχο, είναι μια πηγή ασβεστίου, πρωτεΐνης, φωσφόρου, ριβοφλαβίνης, καλίου, νιασίνης και βιταμινών Α, Β12 και D.
Βέβαια, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συνηθίσουν τα παιδιά να πίνουν το γάλα και να τρώνε γαλακτοκομικά προϊόντα χωρίς προσθήκες σακχάρων. Οι γονείς, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γευστικές προτιμήσεις του ατόμου καθιερώνονται από την παιδική ηλικία, οφείλουν να έχουν σαν προτεραιότητα την εκπαίδευση του παιδιού για υγιεινές επιλογές τροφίμων, περιορίζοντας γενικότερα τη ζάχαρη και εντάσσοντάς τη με μέτρο σε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής.
