Νέα νομοθεσία για τα σχολικά κυλικεία

Το σχολείο, πέρα από τον πρωταρχικό παιδαγωγικό και κοινωνικό-πολιτιστικό σκοπό του, πρέπει να αποτελεί το μέσο για την προαγωγή της υγιεινής διατροφής. Τα παιδιά, μέσα από την εκμάθηση και τις διατροφικές επιλογές που τους προσφέρονται καθημερινά στο σχολικό περιβάλλον, μπορούν να γνωρίζουν ή να συνηθίζουν από μικρή ηλικία στις τροφές που είναι διατροφικά κατάλληλες για εκείνα και τελικά να μάθουν να υιοθετούν μακροπρόθεσμα στη ζωή τους υγιεινότερες επιλογές στο διαιτολόγιό τους.

Παρότι ο ρόλος της οικογένειας στη διαμόρφωση διατροφικών συνηθειών είναι πρωταρχικός και αδιαμφισβήτητος, η μέριμνα για τα σχολικά κυλικεία είναι διττή : διάθεση ασφαλών τροφίμων αλλά και χρήσιμων πληροφοριών διατροφής, συμβάλλοντας άμεσα και έμμεσα στη διατροφική διαπαιδαγώγηση τους. Επομένως, απαιτείται η συνεργασία και η ευαισθητοποίηση της συλλογικής, κοινωνικής αλλά και ατομικής ευθύνης όλων μας.

Εξάλλου, η προσπάθεια εξάλειψης προβλημάτων υγείας στα παιδιά σχετικών με την κακή διατροφή, όπως η παιδική παχυσαρκία και η τερηδόνα, οφείλει να εδραιώνεται και στο χώρο του σχολείου συμβάλλοντας στη διαμόρφωση των αυριανών συνειδητοποιημένων καταναλωτών.

Ο ΕΦΕΤ και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ενημερώνουν ότι, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, τα επιτρεπόμενα προς πώληση τρόφιμα σε κυλικεία ή καντίνες των σχολείων είναι μόνο:

1. Φρούτα και λαχανικά

• Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά που επιτρέπεται να πωλούνται στα κυλικεία, αλλάζουν ανάλογα με την εποχή (π.χ. μήλο, αχλάδι, πορτοκάλι, μανταρίνια, μπανάνες, βερίκοκα, ροδάκινα κ.λπ.). Αυτά οφείλουν κατά την πώληση να είναι καλά πλυμένα και συσκευασμένα σε ατομική μερίδα.
• Επιτρέπονται τα αποξηραμένα φρούτα (π.χ. βερίκοκα, δαμάσκηνα, σύκα, σταφίδες, μπανάνες), χωρίς προσθήκη ζάχαρης, συσκευασμένα σε ατομικές μερίδες των 50γρ.
• Οι φυσικοί χυμοί φρούτων ή λαχανικών που παρασκευάζονται εντός των κυλικείων, ενώ απαγορεύεται η προσθήκη σακχάρων ή άλλων γλυκαντικών ουσών.
• Φρουτοσαλάτες που παρασκευάζονται εντός των κυλικείων, από φρέσκα, καλά πλυμένα φρούτα εποχής.
• Σαλάτες από φρέσκα, καλά πλυμένα λαχανικά, χωρίς προσθήκη αλατιού. Επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιολάδου, ξυδιού ή λεμονιού.
• Συσκευασμένοι φυσικοί χυμοί φρούτων και ομοειδών προϊόντων, χωρίς συντηρητικά και χωρίς προσθήκη ζάχαρης, σε ατομική συσκευασία έως και 250ml.

Εκτός από τα φρούτα και τα λαχανικά, επιτρέπονται και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Απαραίτητη βέβαια προϋπόθεση είναι η τήρηση των σωστών θερμοκρασιών στα ψυγεία.

• Γάλα τυποποιημένο, παστεριωμένο σε ατομική συσκευασία έως 500ml πλήρες και ημιαποβουτυρωμένο (1,5%−1,8% λιπαρά).
• Σοκολατούχο γάλα με χαμηλά λιπαρά (max.1,8%) σε συσκευασία έως 250ml.
• Γιαούρτι τυποποιημένο (έως 5% λιπαρά) χωρίς πρόσθετα σάκχαρα σε ατομική μερίδα έως 200 γραμμάρια.
• Ροφήματα από συνδυασμούς φρέσκου γάλακτος και φρέσκων φρούτων που θα παρασκευάζονται στο κυλικείο. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζάχαρης. Απαγορεύεται η διάθεση άλλων τυποποιημένων αναλόγων ροφημάτων καθώς και η χρήση έτοιμης σκόνης για την παρασκευή τους.
• Τυριά πολύ σκληρά, σκληρά, ημίσκληρα, μαλακά τυριά. Συστήνονται τυριά παραδοσιακά και ελληνικά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Εξαιρούνται τα ανακατεργασμένα τυριά ή τηγμένα τυριά και ανακατεργασμένα με αλειφώδη υφή.

2. Γαλακτοκομικά

• Γάλα τυποποιημένο, παστεριωμένο σε ατομική συσκευασία έως 500ml πλήρες και ημιαποβουτυρωμένο (1,5% − 1,8% λιπαρά).
• Σοκολατούχο γάλα με χαμηλά λιπαρά (max.1,8%) σε συσκευασία έως 250ml.
  Γιαούρτι τυποποιημένο (έως 5% λιπαρά) χωρίς πρόσθετα σάκχαρα σε ατομική μερίδα έως 200 γραμμάρια.
• Ροφήματα από συνδυασμούς φρέσκου γάλακτος και φρέσκων φρούτων που θα παρασκευάζονται στο κυλικείο. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζάχαρης. Απαγορεύεται η διάθεση άλλων τυποποιημένων ανάλογων ροφημάτων καθώς και η χρήση έτοιμης σκόνης για την παρασκευή τους.
• Τυριά πολύ σκληρά, σκληρά, ημίσκληρα, μαλακά τυριά. Συστήνονται τυριά παραδοσιακά και ελληνικά Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης. Εξαιρούνται τα ανακατεργασμένα τυριά ή τηγμένα τυριά και ανακατεργασμένα τυριά με αλειφώδη υφή.

Απλά αρτοπαρασκευάσματα ή 

3. Απλά Αρτοπαρασκευάσματα ή Αρτοσκευάσματα

• • Κουλούρι σησαμένιο ολικής άλεσης πλούσιο σε φυτικές ίνες ή λευκό.
  • Κριτσίνια ολικής άλεσης πλούσια σε φυτικές ίνες ή λευκά, σε ατομική συσκευασία έως 50 γραμμάρια.
  • Φρυγανιές ολικής άλεσης πλούσιες σε φυτικές ίνες ή λευκές, σε ατομική συσκευασία έως 50 γραμμάρια.
  • Κράκερς ολικής άλεσης πλούσια σε φυτικές ίνες ή λευκά, σε ατομική συσκευασία έως 50 γραμμάρια.

Τα παραπάνω απλά αρτοπαρασκευάσματα πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες προδιαγραφές : Κορεσμένα λιπαρά έως 3%, trans λιπαρά έως 0,1%, νάτριο έως 0,5%.

4. Διάφορα Αρτοσκευάσματα

• Μουστοκούλουρα σε ατομική μερίδα έως 60 γραμμάρια.
• Σταφιδόψωμο σε ατομική μερίδα έως 60 γραμμάρια.
• Μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης σε ατομική μερίδα έως 40 γραμμάρια, η οποία να πληροί τις ακόλουθες προδιαγραφές : Κορεσμένα λιπαρά έως 3% trans λιπαρά έως 0,1% Νάτριο έως 0,5%.
• Μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση, σε ατομική συσκευασία (έως 60 γραμμάρια) με τις παρακάτω προδιαγραφέ

- Η περιεκτικότητά τους σε trans λιπαρά να μην υπερβαίνει το 2% των ολικών λιπιδίων.

- Ανά 100 γραμμάρια προϊόντος: (α) η ζάχαρη να μην υπερβαίνει τα 10 γραμμάρια, (β) τα ολικά λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 10 γραμμάρια, (γ) τα κορεσμένα λιπαρά να μην υπερβαίνουν τα 5 γραμμάρια και (δ) το νάτριο να μην υπερβαίνει τα 0,5 γραμμάρια. 

• Επιτρέπεται η διάθεση τυρόπιτας − πίτας λαχανικών σε ατομικές μερίδες των 120 γραμμαρίων και με την συγκεκριμένη προδιαγραφή : Η λιπαρή ύλη για τη ζύμη – φύλλο πρέπει να είναι αποκλειστικά από ελαιόλαδο, μαλακή μαργαρίνη ή φυτικά έλαια, όπου το τελικό προϊόν δεν πρέπει να ξεπερνάει το 30% σε συνολικά λιπαρά και το 0,1% σε trans λιπαρά.
• Πίτσα με τις παρακάτω προδιαγραφές : Για τη βάση τα επιτρεπόμενα υλικά είναι αλεύρι, μαγιά, αβγό, γιαούρτι, αλάτι και μυρωδικά βότανα. Απαγορεύεται η χρήση ενισχυτικών γεύσης όπως το γλουταμινικό μονο−νάτριο. Για τη γέμιση τα επιτρεπόμενα προϊόντα είναι τυρί, τομάτα, πιπεριές, μανιτάρια, κρεμμύδι, καλαμπόκι. Δεν επιτρέπεται η χρήση σάλτσας και αλλαντικών.

5. Σάντουιτς

• Τα σάντουιτς – τοστ μπορούν να παρασκευάζονται με συνδυασμούς των τροφίμων των επόμενων παραγράφων. Μπορούν να είναι τυποποιημένα ή να παρασκευάζονται στο χώρο του κυλικείου − καντίνας αυθημερόν.
• Επιτρέπεται η χρήση όλων των ειδών ψωμιού, ολικής άλεσης πλούσιο σε φυτικές ίνες ή λευκό όπως ψωμάκι ατομικό, ψωμί για τοστ, μπαγκέτα, ελληνική πίτα, αραβική πίτα, σησαμένιο κουλούρι. Συστήνεται το ψωμί ολικής άλεσης. Δεν επιτρέπεται το μπριος, το κρουασάν ή το πιροσκί. Η ελληνική πίτα δεν πρέπει να περιέχει γλυκουρονικό νάτριο.
• Επιτρέπεται η χρήση τυριών όπως αναφέρονται στην περίπτωση 2 ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ, στοιχείο 5.
• Δεν επιτρέπεται η χρήση άλλων αλλαντικών, εκτός από βραστή γαλοπούλα με τις παρακάτω προδιαγραφές : Κορεσμένα λιπαρά έως 1 %, νάτριο έως 1%.
• Λαχανικά όλων των ειδών.
• Ελιές χωρίς το κουκούτσι και πάστα ελιάς.
• Αβγό καλά βρασμένο.
• Από λιπαρές ύλες επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιολάδου
• Επιτρέπεται η παρασκευή γλυκών σάντουιτς με συνδυασμό των προαναφερόμενων ψωμιών και ως γέμιση 1 κουταλιά της σούπας μέλι ή μέλι με ταχίνι.

6. Γλυκίσματα

Τα γλυκίσματα που μπορεί να υπάρχουν σε ένα κυλικείο μπορεί να είναι τα ακόλουθα:

• Κρέμα και ρυζόγαλο σε ατομικές μερίδες των 150 γραμμαρίων (με περιεκτικότητα σε λίπος γάλακτος έως 4%).
• Χαλβάς σε ατομική μερίδα έως 50 γραμμάρια.
• Παστέλι σε ατομική μερίδα έως 50 γραμμάρια.
• Μέλι σε ατομική μερίδα.
• Σοκολάτα υγείας και γάλακτος σε ατομική μερίδα έως 30 γραμμάρια.
• Δεν επιτρέπεται η διάθεση τσιχλών και καραμελών.

7. Ξηροί καρποί

Στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπονται οι ξηροί καρποί όλων των ειδών χωρίς προσθήκη αλατιού ή ζάχαρης σε ατομική συσκευασία έως 50 γραμμάρια.  Δεν επιτρέπονται οι τηγανισμένοι ξηροί καρποί.

8. Υγρά τρόφιμα

• Εμφιαλωμένο νερό.
• Στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπονται τα παρακάτω αφεψήματα : χαμομήλι, φασκόμηλο, τσάι του βουνού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή σύνθετων γλυκαντικών.
• Καφές μόνο για το προσωπικό.
• Δεν επιτρέπεται η διάθεση αναψυκτικών.

Τι επιτρέπεται;

Η διάθεση και “βιολογικών προϊόντων” όπως αυτά ορίζονται στους Κανονισμούς 834/2007 και 889/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, με την προϋπόθεση ότι αυτά εμπίπτουν στον ανωτέρω κατάλογο.

Τι δεν επιτρέπεται;

Η διάθεση λειτουργικών τροφίμων ή συμπληρωμάτων διατροφής και προϊόντων που περιέχουν γενετικά τροποιημένους οργανισμούς.

Συμπερασματικά

Οι επιλογές που έχει ένα παιδί είναι αρκετές και εύγευστες. Ωστόσο, αν το παιδί σας δεν επιθυμεί να καταναλώσει κάποιο σνακ, καλό είναι να του δώσετε να καταλάβει τη σημασία αυτών των υγιεινών επιλογών και τον σημαντικό ρόλο που παίζουν αυτά τα τρόφιμα στην διατήρηση της υγείας του, αφού περιέχουν βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Επίσης, θα πρέπει να τονίσουμε ότι τα σνακ είναι αυτά που θα κρατήσουν το παιδί χορτάτο μέχρι το μεσημεριανό γεύμα. Άλλωστε, το πρόγευμα είναι αυτό που μας βοηθάει να μην καταναλώσουμε το μεσημεριανό μας με λαιμαργία.

Καλή αρχή λοιπόν και καλή σχολική χρονιά, γεμάτη ενέργεια και υγιεινές επιλογές!