Το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας είναι μια διαταραχή η οποία οδηγεί τους πάσχοντες σε υπερβολική κατανάλωση τροφής είτε λίγο πριν κοιμηθούν το βράδυ, είτε κατά τη διάρκεια της νύχτας. Χαρακτηρίστηκε ως διαταραχή πριν από 50 χρόνια, η οποία συνοδεύεται από υπερφαγία (κατανάλωση του 25% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης μετά το βραδινό) και αϋπνία. Οι άνθρωποι που πάσχουν από σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για παχυσαρκία και κατάθλιψη. Συνήθως έχουν εμμονές γύρω από το φαγητό και αισθήματα ενοχής και ντροπής μετά από την υπερβολική κατανάλωση φαγητού. Επίσης, τα παχύσαρκα άτομα που εμφανίζουν το σύνδρομο, δυσκολεύονται περισσότερο στην απώλεια σωματικού βάρους σε σύγκριση με τα παχύσαρκα άτομα που ακολουθούν μια δίαιτα, χωρίς όμως να εμφανίζουν το σύνδρομο.
Οι πάσχοντες από σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας περιορίζουν συνήθως την ποσότητα του φαγητού που καταναλώνουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και αρχίζουν να τσιμπολογούν λίγο πριν κοιμηθούν ή ξυπνούν κατά τη διάρκεια της νύχτας προκειμένου να καταναλώσουν φαγητό. Η υπερβολική κατανάλωση φαγητού το βράδυ οδηγεί σε αϋπνία ή σε άλλες διαταραχές ύπνου. Οι περισσότεροι άνθρωποι με αυτή τη διαταραχή, νομίζουν ότι δεν μπορούν να κοιμηθούν αν δεν καταναλώσουν φαγητό λίγο πριν τον ύπνο. Υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων που πάσχουν από το σύνδρομο, οι οποίοι δεν θυμούνται ότι καταναλώνουν φαγητό το βράδυ.
Πιο συγκεκριμένα, στο σύνδρομο αυτό, η λήψη ενέργειας μειώνεται στο πρώτο μισό της ημέρας και αυξάνεται πολύ στο δεύτερο μισό, έτσι ώστε ο ύπνος να διακόπτεται από την πρόσληψη τροφής. Σε πρόσφατη μελέτη αναφέρθηκε η κατανάλωση του 40% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης τροφής, από το πρωί μέχρι το βράδυ, και το υπόλοιπο 60% τις βραδινές ώρες, σε αντιδιαστολή με τη φυσιολογική κατανάλωση του 80% της συνολικής ημερήσιας πρόσληψης τροφής, στο πρώτο μισό της ημέρας.
Η αϋπνία, επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του συνδρόμου. Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα αυτά ξυπνάνε κατά μέσο όρο 4 φορές το βράδυ σε αντιδιαστολή με τη φυσιολογική συχνότητα της μιας φοράς το βράδυ. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στο γεγονός ότι στις αφυπνίσεις αυτές αναζητούν επίμονα κάποιο σνακ.
Ο συνδυασμός της διαταραχής της πρόσληψης τροφής, της διαταραχής του ύπνου και της άσχημης ψυχολογικής διάθεσης, αποτελούν πρόδρομες καταστάσεις που οδηγούν στην εμφάνιση παχυσαρκίας. Τα τρία αυτά επίπεδα διαταραχής, πιθανόν να συνδέονται μέσω νευροενδοκρινολογικών μηχανισμών που σχετίζονται με τα επίπεδα της κορτιζόλης, της μελατονίνης, της γκρελίνης αλλά και της λεπτίνης στον οργανισμό, με σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του συνδρόμου.
Η αναγνώριση και η αποτελεσματική θεραπεία του συνδρόμου μπορεί να αποτελέσει σημαντικό αρωγό στην προσπάθεια καταπολέμησης της παχυσαρκίας.
Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση για ορισμένους, ενώ αναφορές πασχόντων για την ευεργετική συνεισφορά φαρμακευτικών σκευασμάτων που αναστέλλουν την επαναπρόσληψη της σεροτονίνης, πιθανολογείται ότι μπορεί να βοηθήσουν, λόγω των γνωστών επιδράσεων της σεροτονίνης σε διαταραχές ύπνου και διάθεσης. Ακόμη, η φαρμακευτική χορήγηση μελατονίνης, θεωρείται ότι μπορεί να συνεισφέρει στη βελτίωση της κλινικής εικόνας του συνδρόμου, μέσα από την αποκατάσταση των μειωμένων επιπέδων της τη νύχτα.
Στην καλύτερη αντιμετώπιση του συνδρόμου θα βοηθήσει σημαντικά η επαφή με κάποιον ειδικό πάνω σε ζητήματα διατροφής. Ο διατροφολόγος μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην τροποποίηση της διατροφικής συμπεριφοράς των ατόμων που πάσχουν από το σύνδρομο, σχεδιάζοντας με τον ασθενή το κατάλληλο διαιτητικό σχήμα και εκπαιδεύοντάς τον να επιλέγει πιο υγιεινές τροφές.
Οι πάσχοντες θα μπορούσαν να βοηθηθούν και από τις παρακάτω οδηγίες:
- Αποφύγετε να έχετε στο σπίτι δελεαστικές τροφές, διαφορετικά, φυλάξτε τις σε μέρη όπου δεν έχετε άμεση πρόσβαση.
- Αποφύγετε την υπερκατανάλωση καφεΐνης, αλκοόλ και νικοτίνης, που δημιουργούν προβλήματα με τον ύπνου.
- Καταναλώστε ένα σνακ, πριν πέσετε για ύπνο.Κρατήστε ημερολόγιο καταγραφής των τροφών που καταναλώνετε, την ώρα, την ακριβή ποσότητα και τις σκέψεις που έχετε πριν και αφού φάτε.
- Θα σας βοηθήσει να διαπιστώσετε τόσο την ποσότητα του φαγητού που καταναλώνετε, όσο και τις σκέψεις που πιθανόν σας ωθούν σε αυτό.
- Αποφύγετε να μείνετε νηστικοί κατά τη διάρκεια της ημέρας και καταναλώνετε μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Προγραμματίστε τα γεύματα της ημέρας και αρχίστε να μην παραλείπετε το πρωινό.
