Το ότι η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να συντελέσει στην καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής μας πίεσης είναι κάτι που γνωρίζουμε εδώ και αρκετά χρόνια. Αυτό που δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως, είναι το ποια είναι τα συστατικά εκείνα που ευθύνονται γι αυτή την ιδιότητα των φρούτων και των λαχανικών.
Αν και οι περισσότερες μελέτες αποδίδουν το φαινόμενο στην υψηλή περιεκτικότητα των εν λόγω τροφίμων σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, νέες μελέτες έρχονται να υποστηρίξουν πως το υψηλό περιεχόμενο κάποιων λαχανικών σε νιτρικά ανιόντα (NO3-) πιθανώς να έχει κάποιο ρόλο στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Τα παντζάρια είναι το λαχανικό με μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις σε νιτρικά ανιόντα και επομένως βρέθηκε γρήγορα στο στόχαστρο των ερευνών.
Τι δείχνουν οι έρευνες για το χυμό παντζαριού;
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως η χορήγηση χυμού παντζαριού (250-500mL) οδηγεί σε ταχεία αύξηση των νιτρικών στο πλάσμα των εθελοντών, αλλά και του νιτρώδους ανιόντος (NO2-) περίπου μία ώρα αργότερα.
Τελικό παρατηρούμενο αποτέλεσμα είναι η μείωση της συστολικής και διαστολικής πίεσης, η οποία εμφανίζει την μεγαλύτερη αλλαγή 3-4 ή από άλλες μελέτες 3-6 ώρες μετά από την χορήγηση του χυμού.
Κάποιες μελέτες μάλιστα, προτείνουν πως η διαφορά στην αρτηριακή πίεση εξακολουθεί να ανιχνεύεται 24 ώρες μετά την χορήγηση αν και τα επίπεδα των νιτρικών ενώσεων στο πλάσμα έχουν επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα.
Η χορήγηση χυμού παντζαριού μελετάται τελευταία και για πιθανά οφέλη κατά την αθλητική απόδοση και περισσότερες μελέτες αναμένονται με ενδιαφέρον.
Πώς τα νιτρικά άλατα μπορούν να μειώσουν την πίεση;
Το νιτρικό ανιόν από τα παντζάρι και από άλλες διαιτητικές πηγές (κυρίως από πράσινα φυλλώδη λαχανικά) μετατρέπεται εν μέρει σε νιτρώδες ανιόν με 2 κύριους μηχανισμούς, ο ένας από τους οποίους μάλιστα εξαρτάται από τα βακτήρια της γλώσσας.
Το νιτρώδες ανιόν μετατρέπεται με τη σειρά του στους ιστούς, σε μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ) μία ένωση με γνωστή αγγειοδιασταλτική δράση. Η επερχόμενη αύξηση στην διάμετρο των αγγείων, που προκαλείται από το μονοξείδιο του αζώτου, οδηγεί στην μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Η κατανάλωση νιτρικών ανιόντων, πέρα από την μείωση της πίεσης φέρεται να παίζει κάποιο ρόλο στην προώθηση της ενδοθηλιακής λειτουργίας και στη μείωση της συσσώρευσης των αιμοπεταλίων, ευνοώντας με επιπλέον τρόπους την καρδιαγγειακή λειτουργία.
Το παντζάρι πλούσιο σε κάλιο
Πέρα από το νιτρικό ανιόν, ας μην ξεχνάμε πως τα παντζάρια είναι καλή πηγή καλίου, ενός ιχνοστοιχείου με γνωστό ρόλο στην καλύτερη ρύθμιση της υπέρτασης και πληθώρα πολυφαινολικών συστατικών, κάποια από τα οποία έχουν προταθεί από την βιβλιογραφία για αντιυπερτασικές ιδιότητες.
Είναι ο χυμός παντζαριού η λύση για την υπέρταση;
Χρειάζονται πολύ περισσότερες μελέτες και σε ευρύτερες κλίμακες για να διαπιστωθεί αν όντως ο χυμός παντζαριού θα μπορούσε πραγματικά να προστατέψει από την υπέρταση. Όπως σημειώνουν, ούτως ή άλλως οι ερευνητές τα μακροπρόθεσμα οφέλη παραμένουν αβέβαια, αφού οι περισσότερες από τις δοκιμές που έχουν διενεργηθεί αφορούν πολύ περιορισμένα χρονικά διαστήματα.
Παρ’ όλα αυτά, το παντζάρι και ο χυμός παντζαριού μπορούν να έχουν θέση στο διαιτολόγιο ενός υπερτασικού στα πλαίσια της δίαιτας DASH, μιας δίαιτας που στηρίζεται ούτως ή άλλως στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και αποδεδειγμένα μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.
Η μεγάλη συγκέντρωση, βέβαια, του λαχανικού αυτού σε κάλιο είναι κάτι που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε άτομα με επιπλέον προβλήματα υγείας, όπως π.χ. νεφρική ανεπάρκεια.
