Το άγχος είναι το άριστο μέσο επιστράτευσης των σωματικών και πνευματικών λειτουργιών του ανθρώπου. Ο υγιής άνθρωπος έχει ανάγκη την αίσθηση της έντασης προκειμένου να ενεργοποιείται στις καθημερινές καταστάσεις και να πετυχαίνει τους στόχους του.
Κάποιες φορές όμως η ένταση που δημιουργείται στον ανθρώπινο οργανισμό είναι περισσότερη απ΄ ότι αυτός χρειάζεται για να ενεργοποιηθεί και τότε δημιουργούνται προβλήματα στον οργανισμό του, την ψυχολογία του και τη συμπεριφορά του.
Το άγχος έχει σχέση με τις μεταβολές που συμβαίνουν στον οργανισμό όταν αυτός εκτεθεί σε απροσδιόριστη απειλή. Οι μεταβολές αυτές μπορούν να διακριθούν σε συνειδητές ή μη συνειδητές, σε μετρήσιμες ή μη μετρήσιμες.
Διαβάστε επίσης: Νικήστε την κόπωση της δουλειάς: Ο διαιτολόγος σε συμβουλεύει [Δωρεάν EBOOK]
Υπάρχουν δυο διαφορετικά προφίλ του εργαζόμενου. Αυτού που στον εργασιακό χώρο φοβάται και αυτού που θυμώνει. Ο φόβος και ο θυμός προκαλούν αύξηση της αδρεναλίνης από τα νεφρά. Οι δυο αυτές εκδηλώσεις του οργανισμού, αποτελούν εκδηλώσεις του επινεφριδιακού άξονα. Πρόκειται για συνειδητές μεταβολές του οργανισμού. Το άτομο όταν αισθάνεται φόβο εκδηλώνει τις περισσότερες φορές υποχώρηση, ενώ όταν αισθάνεται θυμό τείνει να εκδηλώσει αντιδραστική συμπεριφορά.
Ωστόσο ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί και στις μη συνειδητές μεταβολές του οργανισμού που οφείλονται στο άγχος. Τέτοιες μεταβολές είναι αυτές στο ανοσοποιητικό σύστημα, στο αναπαραγωγικό (δυσμηνόρροια, στυτικές διαταραχές κτλ.), στο ενδοκρινολογικό, αυξομειώσεις του βάρους, νεοπλασματικές ασθένειες, στο μεταβολικό (θυροειδής αδένας, διαβήτης κτλ.).
Τα συμπτώματα-αντιδράσεις (strains) του άγχους, διακρίνονται σε σωματικά, ψυχολογικά και συμπτώματα στη συμπεριφορά.
Πιο συγκεκριμένα:
- σωματικά συμπτώματα (physical symptoms) του άγχους μπορεί να είναι πονοκέφαλοι και ημικρανίες, πόνοι στο στήθος, ταχυκαρδία, τρέμουλο, υψηλή αρτηριακή πίεση, πόνος στο στομάχι, ίλιγγος, ζαλάδα, ασθματικές καταστάσεις, δερματίτιδες, αίσθημα κόπωσης, αϋπνίας κτλ.
- Ψυχολογικά συμπτώματα (psychological symptoms) του άγχους μπορεί να είναι ανησυχία, ένταση, ευερεθιστότητα, θυμός, έλλειψη ενδιαφέροντος, δυσαρέσκεια, αναβλητικότητα, συναίσθημα δυστυχίας και αποτυχίας, συναισθήματα απέχθειας για τον εαυτό, έλλειψη ενδιαφέροντος για τους άλλους ανθρώπους, αίσθηση καταπιεσμένου θυμού, συναίσθημα μοναξιάς, τάση να ξεχνά κανείς διάφορα πράγματα, τρακ, αίσθηση απομόνωσης, κακή διάθεση, ευσυγκινησία κτλ. Κάποια από τα συμπτώματα στη συμπεριφορά (behavioral symptoms) που οφείλονται στο επαγγελματικό άγχος μπορεί να είναι η έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης, η χαμηλή απόδοση, η τάση για ατυχήματα, λάθη, χαμηλή ποιότητα εργασίας, καθυστερήσεις, δυσκολία σωστής διαχείρισης του χρόνου και έλλειψη παραγωγικότητας, απουσίες, παραίτηση, αποφυγή της εργασίας, χαμηλά εργασιακά κίνητρα, κινητικότητα, επιθετικότητα προς συναδέλφους .
Όσον αφορά την αντιμετώπιση του εργασιακού άγχους αλλά και του άγχους γενικότερα, το άτομο με τις κατάλληλες θεραπευτικές παρεμβάσεις καλείται να ρυθμίσει τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος ή του εαυτού του, οι οποίες θεωρεί ότι ξεπερνούν ή θέτουν σε δοκιμασία τις διαθέσιμες δυνάμεις του. Αυτό επιτυγχάνεται με την υιοθέτηση στρατηγικών αυτo-ρύθμισης και κοινωνικής υποστήριξης, αλλά και την υιοθέτηση υγιεινότερου και πιο ισορροπημένου τρόπου ζωής.
Ο τελευταίος παράγοντας είναι ιδιαίτερα σημαντικός τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο θεραπείας. Ειδικότερα το άτομο πρέπει να υιοθετήσει υγιείς διατροφικές συνήθειες και να αφιερώνει χρόνο σε σωματική άσκηση. Μπορεί επίσης να εφαρμόζει τεχνικές μυϊκής χαλάρωσης (κυρίως του αυχένα όταν πρόκειται για υπαλλήλους γραφείου), ασκήσεις αναπνοής και ασκήσεις μυαλού. Επίσης πρέπει να ασκηθεί στη διατήρηση ελέγχου πάνω σε φυσικούς στρεσογόνους παράγοντες όπως η ζέστη ,το κρύο, η υγρασία, ο ακατάλληλος φωτισμός.
